Kultura

Podgorica je sjediste Udruzenja knjizevnika Crne Gore, likovnih umjetnika, dramskih stvaralaca, muzicara, novinara i svih onih koji se svojim akcijama ukljucuju u crnogorski kulturni zivot. Osnivanje kulturno – umjetnickih drustava i Umjetnickog paviljona bilo je osnova za razvoj kulture na sirokom planu. Osnivanjem moderne galerije Podgorica je postala likovni centar Crne Gore.
Crnogorsko Narodno Pozoriste -osnovano 1953. godine.Njeguje crnogorsku dramu i utice na razvijanje kulture, kako u zemlji tako i na razvijanje medjunarodne kulturne saradnje i promovisanje Crne Gore u medjunarodnim okvirima.

Kulturno-informativni centar Budo Tomovic, osnovan 1956. godine, nastavio je rad tzv. Doma omladine koji je uspjesan nastavljac tradicije Omladinskog centra. Folklorni ansambli kao i dramske trupe cine osnovu kulturnog djelovanja ove institucije.

Narodno pozoriste osnovano 1953. godine u tadasnjem Titogradu, nosilac je teatarske produkcije u Crnoj Gori. Njegovanje crnogorske dramske literature i medjunarodna kulturna saradnja danas su odrednica Crnogorskog narodnog pozorista koje se nalazi u centru grada u zgradi vanredne ljepote, koja je podignuta posle razornog pozara koji je odnio staru zgradu. U gradu takodje djeluje i Gradsko pozoriste, a jedan od najvaznijih kutlurnih dogadjaja u sferi teatra jeste i festival Internacionalnog alternativnog teatra (FIAT) koji okuplja teatarske trupe iz citavog svijeta.

Podgorica je i grad galerija. Pored pomenutog Umjetnickog paviljona, one koje se isticu na ovom polju su i ona na Krusevcu – Dvorac Petrovica, uz koji se nalazi i Perjanicki dom. Danas se u ovim galerijama neprekidno odrzavaju kulturne manifestacije svih vrsta, od muzickih veceri kamernog orkestra, preko promocije knjiga, sve do samostalnih i kolektivnih izlozbi slikara ne samo sa lokalnim vec i regionalnim znacajem. Galerije Most i Centar nerijetko svoja vrata otvaraju i skulptorima i izlozbama, obicno novinske fotografije, cime obogacuju ponudu grada u kulturnom smislu. Centar savremene umjetnosti Crne Gore sa pretenzijom da bude vodeca ustanova u organizovanju, najcesce vizuelnih priredbi, organizuje i Crnogorsko trijenale mladih tradicionalnu manifestaciju sa ciljem da promovise umjetnike koji imaju manje od 30 godina, poput Irene Lagator, Nikole Simanica i drugih. Niz manjih privatnih galerija dopunjava ponudu slika na ovom bogatom i uglednom trzistu.

Crnogorska akademija nauka i umjetnosti (CANU) osnovana 1973. godine sa odeljenjima prirodnih i drustvenih nauka, i umjetnosti, je institucija u okviru koje djeluju najeminentniji naucni radnici i umjetnicki stvaraoci sa univerziteta, naucnih instituta i umjetnickih udruzenja. Bogata biblioteka akademije i redovna razmjena publikacija sa gostovo 200 drugih naucnih biblioteka u zemlji i inostranstvu, pravo je bogatstvo, a sama akademija predstavlja nezaobilaznu instituciju u velikim drzavnim intelektualnim poduhvatima, kao sto je na primjer bilo obiljezavanje 500 godina od stampanje Oktoiha.

Recentna aktivnost institucije Muzeji i galerije grada doprinosi muzejskoj ponudi Podorice kao neizostavnom segmentu kulturno-turisticke ponude grada. Pored Muzeja grada u centru Podgorice jedan od najinteresantnijih, po posjetioca i ljubitelja istorije mogao bi biti onaj na Medunu, u kome se nalazi kuca Marka Miljanova. Istaknuti crnogorski vojvoda, koji se pored dokazane fizicke borbe za Crnu Goru, u kasnim godinama zivota pokrenuo i promovisanju primjera cojstva i junastva, dobio je, pored bronzanog spomenika u gradu i adekvatan muzej u kome se mogu vidjeti brojni dokumenti i eksponati iz vojvodinog svakodnevnog zivota. Posebno lijepa je kolekcija oruzija, tradicionalnog crnogorskog, i ukrasa i prijeke potrebe tog doba. Ovaj znameniti Crnogorac potkraj zivota naucio je da pise,a svojim zemljacima je ostavio u legat besmrtne Primjere cojstva i junastva, mjera po kojoj se i danasnji crnogorci vode u „branjenju sebe od drugih, i drugih od sebe“. U gornjem gradu pored tragova srednjevjekovne tvrdjave nalazi se i crkvica, pokraj koje se nalazio grob ovog crnogorskog knjizevnika i junaka.

Kao ekoloska drzava, sa bio diverzitetom koji je zadivljujuci zbog same velicine Crne Gore, drzava ulaze znatna sredstva u promovisanje i ocuvanje zivotne sredine. 1961. godine u Crnoj Gori je osnovana prva prirodnjacka zbirka, koja je kroz nekoliko godina prerasla u nekoliko hiljada eksponata svih vrsta. Muzejska institucija prirodnjačke profilacije, poznatija kao Prirodnjacki muzej, osnovana je 1995. godine, a flora i fauna koju nudi u vidu eksponata raste iz godine u godinu, dobijajuci na znacaju, posebno u devedesetim godinama XX vijeka kada se Crna Gora deklarisala kao ekoloska drzava, sa namjerom potpunog ocuvanja prirode.

Muzejsku ponudu grada upotpunjuju privatne i javne institucije kojima pretezno dominira etnografska ponuda i ciji rad je nista manje bitan po raznovrsnost i bogatstvo kulturne ponude grada. Medju ovima dominira nedavno renovirana Kusleova kuca na obali Ribnice. Na istom mjestu, na suprotnoj obali nalazi se Tursko kupatilo – Banja, koje je donedavno bilo stjeciste raznih kulturnih poslenika i kulturno – umjetnickih drustava,a u sklopu Kulturno – informativnog centra Budo Tomovic, posluje i knjizara – citaona – galerija – kafe Karver.